Bergeijk

Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens

BERGEIJK

Provincie  : Noord Brabant
Opheffing  : -
Toevoegingen : 1997 Luyksgestel, Riethoven, Westerhoven

I : 16 juli 1817
" Van azuur beladen met een streepkruis van goud, het eerste en vierde kwartier beladen met 3 lelien van zilver; het tweede en derde kwartier gedeeld: het eerste en vierde beladen met een schuinbalk van goud, het tweede en derde beladen met een klimmende leeuw van goud, een hartschild van azuur, geboord van goud, beladen met een klimmende leeuw van goud. Het schild gedekt met 2 helmen en ter regterzijde verzeld van de H.Petrus, ter linker van een eikenboom op een berg, alles van goud."

NB : In het register is geen tekst vermeld, alleen een tekening.

II : 25 maart 1958
" Gevierendeeld : I en IV van azuur beladen met 3 lelien van goud, omzoomd van zilver en keel, II gedeeld a) geschuinbalkt van goud en azuur van 6 stukken, omzoomd van keel, b) van sabel beladen met een leeuw van goud, getongd en genageld van keel, III gedeeld a) geschuinbalkt van goud en azuur van 6 stukken, omzoomd van keel, b) van zilver beladen met een leeuw van keel, gekroond, getongd en genageld van goud, over alles heen een schild van goud, beladen met een leeuw van sabel, getongd en genageld van keel. Het wapenschild gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 paarlen en ter linkerzijde vergezeld van een eikenboom en ter rechterzijde van het beeld van de H.Petrus, dragend in zijn rechterhand een sleutel, alles van goud."

NB : de boom staat op een bergje

Oorsprong/verklaring :
Het wapen is het wapen van Karel de Stoute van Bourgondië, die Bergeijk in 1468 afsplitste van Eersel en van vrijheidsrechten voorzag. Het bergje met de eikenboom zijn sprekende elementen en St.Petrus is de patroonheilige van het dorp.

De afzonderlijke velden zijn alsvolgt : Nieuw Bourgondië (I en IV), Oud Bourgondië (IIa, IIIa), Brabant (IIb), Limburg (IIIb) en Vlaanderen (HS).

Bergeijk was sinds 1468 een eigen heerlijkheid, die verdeeld was tussen de hertog van Brabant en de Luikse bisschoppen. In 1626 kwam het aan de familie Van Broekhoven en in 1658 aan de Staten Generaal. Die overgang werd niet erkend door de Spaanse koning, die Bergeijk in 1665 tot baronie en in 1677 tot graafschap verhieven. Hoewel de koning geen gezag meer had in het dorp, werd het begrip graafschap wel in het dorp gehanteerd.

Zegels van Bergeijk zijn bekend sinds 1476, afdrukken sinds 1488. Het zegel vertoont het wapen van Karel de Stoute. Het schild hangt al aan een eikenboom en naast het schild staat Sint Pieter. Het wapen is in essentie dus nooit gewijzigd.

Het oude wapen was in rijkskleuren verleend en een sterke verbastering van het eigenlijke wapen. Het wapen werd in 1817 verleend in rijkskleuren omdat de burgemeester geen kleuren had aangegeven. De voorstelling week nogal af van het wapen van Karel de Stoute, wat waarschijnlijk een gevolg is geweest van een verkeerde interpretatie van oude (versleten) afbeeldingen van het plaatselijke zegel.

De burgemeester had aanvankelijk gevraagd om een wapen met Sint Pieter met voor zich een eikenboom op een berg. Later zond hij alsnog een zegelafdruk in, waarna de Hoge Raad van Adel het eerste wapen baseerde.

Het wapen van Bergeijk in de Oldenkott albums +/- 1910

Het wapen van Bergeijk in de Koffie Hag albums +/- 1930

Literatuur : van Ham, 1984; Informatie gemeente Bergeijk; Schampers, 1996