Compendium D: Difference between revisions
Knorrepoes (talk | contribs) (Created page with "<center> == HERALDISCH COMPENDIUM == Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door H.K. Nagtegaal (2010). Dit overzicht bevat ongeveer 1500 afbeeldingen en is daarom ingedeeld in verschillende files. A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - C...") |
Knorrepoes (talk | contribs) m (Text replacement - "== HERALDISCH COMPENDIUM ==↵↵Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door H.K. Nagtegaal (2010).↵↵Dit overzicht bevat ongeveer 1500 afbeeldingen en is daarom ingedeeld in verschillende files." to "== HERALDISCH COMPENDIUM == Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door Hans Nagtegaal in 2010. Bewerkt en beschikbaar gesteld door e...) |
||
(3 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 2: | Line 2: | ||
== HERALDISCH COMPENDIUM == | == HERALDISCH COMPENDIUM == | ||
Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door | Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door Hans Nagtegaal in 2010. | ||
Bewerkt en beschikbaar gesteld door een samenwerking van het [[File:ngh.jpg|60 px|link=https://genootschap-heraldiek.nl]] [https://genootschap-heraldiek.nl/ Nederlands Genootschap voor Heraldiek] en [[File:logo-new.jpg|60 px]] Heraldry of the World | |||
[[Compendium A|A]] - [[Compendium B|B]] - [[Compendium C|C]] - [[Compendium D|D]] - [[Compendium E|E]] - [[Compendium F|F]] - [[Compendium G|G]] - [[Compendium H|H]] - [[Compendium I|I]] - [[Compendium J|J]] - [[Compendium K|K]] - [[Compendium L|L]] - [[Compendium M|M]] - [[Compendium N|N]] - [[Compendium O|O]] - [[Compendium P|P]] - [[Compendium R|R]] - [[Compendium S|S]] - [[Compendium T|T]] - [[Compendium U|U]] - [[Compendium V|V]] - [[Compendium W|W]] | Dit overzicht bevat meer dan 1500 afbeeldingen en beschrijvingen van heraldische terminologie en is daarom ingedeeld in verschillende files. | ||
[[Compendium A|A]] - [[Compendium B|B]] - [[Compendium C|C]] - [[Compendium D|D]] - [[Compendium E|E]] - [[Compendium F|F]] - [[Compendium G|G]] - [[Compendium H|H]] - [[Compendium I|I]] - [[Compendium J|J]] - [[Compendium K|K]] - [[Compendium L|L]] - [[Compendium M|M]] - [[Compendium N|N]] - [[Compendium O|O]] - [[Compendium P|P]] - [[Compendium R|R]] - [[Compendium S|S]] - [[Compendium T|T]] - [[Compendium U|U]] - [[Compendium V|V]] - [[Compendium W|W]] - [[Compendium Y|IJ]] - [[Compendium Z|Z]] | |||
</center> | </center> | ||
Line 46: | Line 48: | ||
File:na-Doopvont.jpg|Doopvont: Bekken van hout, steen of metaal, in gebruik voor het toedienen van de doop en het bewaren van het doopwater, soms voorzien van een deksel. De vorm kan naar tijd en plaats verschillen. | File:na-Doopvont.jpg|Doopvont: Bekken van hout, steen of metaal, in gebruik voor het toedienen van de doop en het bewaren van het doopwater, soms voorzien van een deksel. De vorm kan naar tijd en plaats verschillen. | ||
File:na-Doorboord.jpg|Doorboord: Voorwerpen waarin een rond gat geboord is, b.v. <em>ruiten</em>, <em>blokjes</em>, e.d.<br />Men noemt ook een hart doorboord, als er één of meer pijlen doorheen gestoken zijn. | File:na-Doorboord.jpg|Doorboord: Voorwerpen waarin een rond gat geboord is, b.v. <em>ruiten</em>, <em>blokjes</em>, e.d.<br />Men noemt ook een hart doorboord, als er één of meer pijlen doorheen gestoken zijn. | ||
File:na-Doorgebogen_dwarsbalk.jpg|Doorgebogen dwarsbalk: <em>Dwarsbalk</em> met de ronding naar beneden gebogen. | File:na-Doorgebogen_dwarsbalk.jpg|Doorgebogen dwarsbalk: <em>Dwarsbalk</em> met de ronding naar beneden gebogen. | ||
File:na-Doorgebogen_schuinbalk.jpg|Doorgebogen schuinbalk: <em>Schuinbalk</em> met de ronding naar beneden gebogen. | File:na-Doorgebogen_schuinbalk.jpg|Doorgebogen schuinbalk: <em>Schuinbalk</em> met de ronding naar beneden gebogen. | ||
File:na-Doornenkroon.jpg|Doornenkroon: Krans van doornen die Jezus bij zijn marteling op het hoofd werd gezet. Wordt in wapens meestal liggend voorgesteld, dus van boven gezien. | File:na-Doornenkroon.jpg|Doornenkroon: Krans van doornen die Jezus bij zijn marteling op het hoofd werd gezet. Wordt in wapens meestal liggend voorgesteld, dus van boven gezien. | ||
File:na-Doorntak.jpg|Doorntak: Tak met scherpe puntige uitsteeksels. | File:na-Doorntak.jpg|Doorntak: Tak met scherpe puntige uitsteeksels. | ||
File:na-Doorsneden.jpg|Doorsneden: Door een horizontale lijn in het midden van het schild in tweeën verdeeld. | File:na-Doorsneden.jpg|Doorsneden: Door een horizontale lijn in het midden van het schild in tweeën verdeeld. | ||
File:na-Doorsneden_en_gekapt_van_het_een_in_het_ander.jpg|Doorsneden en gekapt van het een in het ander: Een doorsneden schild waar overheen een doorsneden punt (kap), de randen rakende, met de kleuren van het een in het ander. | File:na-Doorsneden_en_gekapt_van_het_een_in_het_ander.jpg|Doorsneden en gekapt van het een in het ander: Een doorsneden schild waar overheen een doorsneden punt (kap), de randen rakende, met de kleuren van het een in het ander. | ||
File:na-Doorsneden_gekapt-gekoust_van_het_een_in_het_ander.jpg|Doorsneden gekapt-gekoust van het een in het ander: Een doorsneden schild met in de bovenhelft een driehoek (gekapt), met de kleur van de onderhelft van het schild. In de onderhelft van het schild een omgekeerde driehoek (gekoust) met de kleur van de bovenhelft van het schild. De driehoeken raken de randen van het schild. | File:na-Doorsneden_gekapt-gekoust_van_het_een_in_het_ander.jpg|Doorsneden gekapt-gekoust van het een in het ander: Een doorsneden schild met in de bovenhelft een driehoek (gekapt), met de kleur van de onderhelft van het schild. In de onderhelft van het schild een omgekeerde driehoek (gekoust) met de kleur van de bovenhelft van het schild. De driehoeken raken de randen van het schild. | ||
File:na-Doorsneden_in_drieën.jpg|Doorsneden in drieën: Verdeling van het schild in drie horizontale vakken. Alle drie de vakken moeten een andere kleur hebben, anders zou het een schild met een dwarsbalk zijn. | File:na-Doorsneden_in_drieën.jpg|Doorsneden in drieën: Verdeling van het schild in drie horizontale vakken. Alle drie de vakken moeten een andere kleur hebben, anders zou het een schild met een dwarsbalk zijn. | ||
File:na-Doorsneden_kruis.jpg|Doorsneden kruis: Een <em>kruis</em> waarvan de <em>dwarsbalk</em> <em>doorsneden</em> is. | File:na-Doorsneden_kruis.jpg|Doorsneden kruis: Een <em>kruis</em> waarvan de <em>dwarsbalk</em> <em>doorsneden</em> is. | ||
File:na-Doorstoken.jpg|Doorstoken: Het door en door steken van meestal een degen door een lichaam van een dier. | File:na-Doorstoken.jpg|Doorstoken: Het door en door steken van meestal een degen door een lichaam van een dier. | ||
File:na-Doorstoken_oog.jpg|Doorstoken oog: Het door en door steken van een oog met een voorwerp. Komt sporadisch voor. | File:na-Doorstoken_oog.jpg|Doorstoken oog: Het door en door steken van een oog met een voorwerp. Komt sporadisch voor. | ||
File:na-Dorre_boom.jpg|Dorre boom: Wordt gezegd van een bladerloze <em>boom</em>. Ook vaak <em>uitgerukt</em> voorgesteld. | File:na-Dorre_boom.jpg|Dorre boom: Wordt gezegd van een bladerloze <em>boom</em>. Ook vaak <em>uitgerukt</em> voorgesteld. | ||
File:na-Dorsvlegel.jpg|Dorsvlegel: Landbouwwerktuig om te dorsen, bestaande uit een stok met daaraan, door een riem verbonden, een dik stuk hout. In wapens komt deze in de natuurlijke vorm voor, afgebeeld met de stok omlaag. | File:na-Dorsvlegel.jpg|Dorsvlegel: Landbouwwerktuig om te dorsen, bestaande uit een stok met daaraan, door een riem verbonden, een dik stuk hout. In wapens komt deze in de natuurlijke vorm voor, afgebeeld met de stok omlaag. | ||
File:na-Berrie.jpg|Draagbaar: =<em>Berrie</em>. | File:na-Berrie.jpg|Draagbaar: =<em>Berrie</em>. | ||
File:na-Maalstroom.jpg|Draaikolk: Zie: <em>Maalstroom</em>. | File:na-Maalstroom.jpg|Draaikolk: Zie: <em>Maalstroom</em>. | ||
Line 102: | Line 104: | ||
File:na-Duivel.jpg|Duivel: Boze hellegeest. Wordt voorgesteld als een van terzijde geziene man, met twee horens op het hoofd, vleermuisvleugels, een naar boven gekrulde staart en zeer lange nagels aan handen en voeten. In de Nederlandse heraldiek beeldt men hem, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Duitse wapens, nooit met bokkenpoten af. | File:na-Duivel.jpg|Duivel: Boze hellegeest. Wordt voorgesteld als een van terzijde geziene man, met twee horens op het hoofd, vleermuisvleugels, een naar boven gekrulde staart en zeer lange nagels aan handen en voeten. In de Nederlandse heraldiek beeldt men hem, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Duitse wapens, nooit met bokkenpoten af. | ||
File:na-Duiventil.jpg|Duiventil: Duivenhok op paal. | File:na-Duiventil.jpg|Duiventil: Duivenhok op paal. | ||
File:na-Dwarsbalk.jpg|Dwarsbalk: Meest voorkomend figuur in de heraldiek. Gevormd door twee horizontale lijnen in het midden van het veld. Wanneer er meer dan twee balken in het schild voorkomen, zijn zij meestal smaller. | |||
</gallery> | </gallery> |
Latest revision as of 08:06, 20 March 2024
HERALDISCH COMPENDIUM
Een systematisch overzicht van heraldische termen met sprekende voorbeelden bewerkt en samengesteld door Hans Nagtegaal in 2010.
Bewerkt en beschikbaar gesteld door een samenwerking van het Nederlands Genootschap voor Heraldiek en Heraldry of the World
Dit overzicht bevat meer dan 1500 afbeeldingen en beschrijvingen van heraldische terminologie en is daarom ingedeeld in verschillende files.
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - IJ - Z
Letter D
Dekkleden: Onderdeel van de schilddekking. Doek dat in repen gesneden van de bovenzijde van de helm afhangt langs het schild. De dekkleden hebben aan de binnenzijde (de voering) meestal het belangrijkste metaal en aan de buitenzijde de belangrijkste kleur uit het schild. De vorm van de dekkleden is afhankelijk van de stijl die in een bepaalde periode en door een bepaalde tekenaar gehanteerd wordt. De repen hebben veelal een gestileerde bladervorm en zijn gedrapeerd langs helm en schild.
Disselbijl: Gereedschap dat in verschillende ambachten wordt gebruikt en afhankelijk van de toepassing van vorm verschilt. In de heraldiek komen voornamelijk twee vormen voor die gebruikt werden door de slachters. Deze hebben allebei ronde bladsneden, waarvan de ene een klein handvat aan de bovenzijde heeft en de andere een steel. Die met het handvat wordt met het blad naar beneden afgebeeld, de andere met de steel omlaag. De (scheeps)timmerlieden gebruikten ook een disselbijl, waarvan het blad dwars op de steel zit. Dit blad, dat vlak of hol kan zijn, is tevens meer of minder omgebogen naar de steel toe. Men gebruikte dit gereedschap b.v. voor het vervaardigen van goten, hollijsten enz. Ook de kuipers gebruikten een disselbijl. De kuiphamer wordt in de vakliteratuur van kuipers disselbijl genoemd en wordt door deze ambachtslieden gebruikt om duigen af te schaven.
Distel: Benaming voor planten van verschillende geslachten uit de familie der composieten, die zich kenmerken door stekelige stengels en bladeren. Afgebeeld wordt alleen de bloem, bestaande uit een bolvormige borstelige bloembodem, bezet aan de bovenzijde met buisbloempjes, aan de onderzijde voorzien van een kort steeltje. Als de buisbloempjes een andere kleur hebben is de distel gebloemd. Hij kan verder gebladerd, gesteeld (met extra lange steel) en geplant zijn. De distel is ook het nationale symbool van Schotland.
Dobbelsteen: Speeltuig. Wordt meestal in perspectief voorgesteld, de ogen van drie kanten zichtbaar met de zes altijd boven. Aangeven hoeveel ogen op welk vlak staan. De dobbelsteen komt sporadisch ook twee-dimensionaal voor met een gedeeld vlak met in totaal vijf punten wat dan vermeld moet worden.
Dolfijn: Walvisachtig zoogdier met een eigen heraldische vorm en dan nog in vele variaties. Staat meestal rechtop in het schild met de kop naar boven, de rug enigszins gekromd naar de linkerzijde en de kop en staart naar de rechterkant gericht. Als de kromming van de rug naar boven is, dan heet hij zwemmend (of liggend). Ook natuurlijke dolfijnen komen voor.
Doorsneden gekapt-gekoust van het een in het ander: Een doorsneden schild met in de bovenhelft een driehoek (gekapt), met de kleur van de onderhelft van het schild. In de onderhelft van het schild een omgekeerde driehoek (gekoust) met de kleur van de bovenhelft van het schild. De driehoeken raken de randen van het schild.
Draak: Fantasiefiguur met een krokodillenkop, arendsklauwen en slangenlijf en meestal vleermuisvleugels; wordt altijd van terzijde voorgesteld. Bij het ontbreken van de vleugels dient dit vermeld te worden. Tong en staart eindigen in een pijlpunt. De staart heeft meestal een krul en het eind is naar boven gericht, maar kan soms ook omlaag tussen de benen doorgeslagen zijn. Er zijn draken met twee en vier poten. Bij een tweepotige draak moet men dit vermelden. Vliegt de draak op, dan is hij "met opgeheven vleugels"; laat hij kop en vleugels hangen, dan is hij neerslachtig. Als hij in plaats van een krokodillenkop een mensenhoofd heeft, is hij een monsterdraak. Hij heeft dan een baard die uit een bundel slangen bestaat. Als hij vuurspuwend is komen vlammen uit de neusgaten. Draken komen ook als schildhouders voor.
- Na-
Draperie: Versiering van vrij afhangende of geplooide stof als bekleding in een schild.
Drie Koningen: Astrologen die na waarneming van een bijzondere ster naar Betlehem kwamen om de ‘nieuwgeboren koning der Joden’ te aanbidden (Matth. 2: 1-12). Sinds de 7de eeuw noemt men hen: Kaspar, Melchior en Balthasar. Hun mythische wapens worden afgebeeld in het wapenboek van de heraut Gelre. Het geslacht Wijs voert de hoofden van de Drie Koningen gekroond afgebeeld in zijn schild.
Drietoppige heuvel: Typische Duitse, Italiaanse en Zwitserse, ook in Nederland voorkomende, wapenfiguur, bestaande uit drie halfronde toppen in de schildvoet, de middelste het hoogste. Wordt in het Duits ‘Dreiberg’ genoemd, waaruit het germanisme drieberg is ontstaan, wat hier ook wel gebruikt wordt. Vaak is de middelste getopt met een vogel.
Duif: Vogelsoort. Wordt van terzijde gezien met gesloten vlucht. Wanneer hij vliegend of opvliegend is, moet dit vermeld worden. Soms heeft hij een olijf- of palmtakje in de snavel of een druiventros in de poten. Duiven met opstaande staart, zoals een pauw heeft, noemt men "sierduiven". Vredesduif, vogel.
Duivel: Boze hellegeest. Wordt voorgesteld als een van terzijde geziene man, met twee horens op het hoofd, vleermuisvleugels, een naar boven gekrulde staart en zeer lange nagels aan handen en voeten. In de Nederlandse heraldiek beeldt men hem, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Duitse wapens, nooit met bokkenpoten af.