Gouda
 |
Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens |
|
GOUDA
Provincie : Zuid Holland
Opheffing : -
Toevoegingen : 1870 Broek, Thuyl en 't Weegje (ged), Stein (ged., 1827 Vrijhoef en Kalverbroek), 1985 Gouderak (ged), Haastrecht (ged, 1845 Vliet, 1870 Stein (ged., 1827 Vrijhoef en Kalverbroek))
I : 24 juli 1816
"Van keel beladen met eenen pal van zilver en verzeld ter wederzijde van 3 zespuntige sterren van goud, staande in den zin van den pal. Het schild gedekt met eene kroon met 5 fleurons, alles van goud en omgeven van eene doornenkrans, voorts vastgehouden door 2 klimmende leeuwen in hunne natuurlijke verwen en onder hetzelve het oude motto 'Per Aspera ad Astra'."
NB : de leeuwen zijn omziend
Oorsprong/verklaring:
Het wapen met de sterren is afgeleid van het wapen van de familie Van der Goude. Leden van deze familie waren in de 14e eeuw schouten van de stad. Jan van de Goude (1375-1411) voerde als wapen in keel een dwarsbalk van zilver vergezeld van boven en van onder van drie sterren van goud. Het gemeentewapen lijkt dus een gespiegelde versie van het familiewapen.
Op het oudst bekende zegel, uit het eind der 14e eeuw, komt al een wapen voor met een paal. De paal is aan weerszijden vergezeld van een zespuntige ster. Er is ook een gedeeltelijke afdruk van een zegel uit 1321 bekend met eenzelfde voorstelling, maar het is niet zeker of het daar om een stadszegel gaat.
In de loop van de 15e eeuw verschijnt echter steeds een wapen met 6 sterren voor de stad. Pas in 1616 wordt ook het zegel aangepast en zijn er 6 sterren te zien. Ook wordt op dat zegel de doornenkrans toegevoegd. Waarschijnlijk gaat het hier oorspronkelijk om een randversiering van het zegel.
De spreuk komt niet eerder voor dan 1691 en wordt pas na 1750 standaard. De spreuk wordt toegeschreven aan Gerard Traudenius, de rector van de Latijnse school (1617). Het is dus onwaarschijnlijk dat hij de spreuk heeft toegevoegd.
In 1816 werd het wapen conform de zegels aangevraagd en de schildhouders werden toegevoegd.
 Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910 |
 Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930 |
 Het wapen op de Markt 34 (bron) |
 Het wapen op de Spieringstraat (bron) |
Literatuur : Gelre, 1414; Geselschap, 1966