approved, Bureaucrats, Interface administrators, Members who can see the literature depository, Administrators, uploader
3,705,633
edits
Groningen: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
→Afbeeldingen
Knorrepoes (talk | contribs) No edit summary |
Knorrepoes (talk | contribs) |
||
| (39 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
'''GRONINGEN''' | '''GRONINGEN''' | ||
Provincie : [[Groningen (provincie)|Groningen]]<br/> | Provincie : [[Groningen (provincie)|Groningen]]<br/> | ||
Opheffing : -<br/> | Opheffing : -<br/> | ||
Toevoegingen : 1969 [[Hoogkerk]], [[Noorddijk]] (ged) | Toevoegingen : 1969 [[Hoogkerk]], [[Noorddijk]] (ged); 2019 [[Haren (Gr)|Haren]], [[Ten Boer]] | ||
I : 10 november 1819<br> | I : 10 november 1819 (gecontinueerd in 2020)<br> | ||
'''"Van goud beladen met een dubbelden zwarten arend, hebbende op deszelfs borst een schildje van zilver beladen met een groene dwarsbalk. Het schild gedekt met een gouden kroon en ter wederzijde vastgehouden door een zwarte arend."''' | '''"Van goud beladen met een dubbelden zwarten arend, hebbende op deszelfs borst een schildje van zilver beladen met een groene dwarsbalk. Het schild gedekt met een gouden kroon en ter wederzijde vastgehouden door een zwarte arend."''' | ||
NB : de kroon heeft 5 bladeren | NB : de kroon heeft 5 bladeren | ||
[[File:groninge.gif|center]] | [[File:groninge.gif|center|Wapen van {{PAGENAME}}/Coat of arms (crest) of {{PAGENAME}}]] | ||
===Oorsprong/verklaring=== | |||
Het wapen is samengesteld uit de Duitse rijksadelaar met als hartschild het oude wapen van de stad. De oorsprong van beide figuren wordt hieronder verder besproken. | Het wapen is samengesteld uit de Duitse rijksadelaar met als hartschild het oude wapen van de stad. De oorsprong van beide figuren wordt hieronder verder besproken. | ||
Het oudste zegel van de stad dateert uit de 13e eeuw. De oudste afdruk hangt aan een charter uit 1276, maar er zijn aanwijzingen dat het zegel al in 1245 in gebruik was. Het zegel vertoont de afbeelding van een kerk, waarschijnlijk de St. Maartenskerk (Martini) (Fig 1). | Het oudste zegel van de stad dateert uit de 13e eeuw. De oudste afdruk hangt aan een charter uit 1276, maar er zijn aanwijzingen dat het zegel al in 1245 in gebruik was. Het zegel vertoont de afbeelding van een kerk, waarschijnlijk de St. Maartenskerk (Martini) (Fig 1). | ||
| Line 39: | Line 32: | ||
In de loop van de 15e eeuw wordt het schild met de dwarsbalk voor een adelaar geplaatst. Bij reconstructies in de Martinikerk is een schildering uit het midden der 15e eeuw gevonden, waarop het schild voor een éénkoppige adelaar is geplaatst. De dwarsbalk is daarop ook groen, de oudste kleurenafbeelding. Al vrij snel daarna wordt de adelaar vervangen door een tweekoppig exemplaar. Deze voorstelling komt voor op een kleinzegel uit 1455. Het schild is hierbij opde borst van de adelaar geplaatst. Op munten staat het schild tussen de poten van de adelaar. In geen enkele afbeelding uit deze tijd staat de adelaar op het schild, altijd als schildhouder. | In de loop van de 15e eeuw wordt het schild met de dwarsbalk voor een adelaar geplaatst. Bij reconstructies in de Martinikerk is een schildering uit het midden der 15e eeuw gevonden, waarop het schild voor een éénkoppige adelaar is geplaatst. De dwarsbalk is daarop ook groen, de oudste kleurenafbeelding. Al vrij snel daarna wordt de adelaar vervangen door een tweekoppig exemplaar. Deze voorstelling komt voor op een kleinzegel uit 1455. Het schild is hierbij opde borst van de adelaar geplaatst. Op munten staat het schild tussen de poten van de adelaar. In geen enkele afbeelding uit deze tijd staat de adelaar op het schild, altijd als schildhouder. | ||
{|align="center" | |||
|align="center"|[[File:groningenc1.jpg|center|350 px|Wapenmunt Groningen]] <br/>Munt uit 1454 | |||
|} | |||
De Duitse rijksadelaar werd eigenlijk alleen gevoerd door steden die direct onder rijksgezag vielen. Groningen was niet zo'n vrije rijksstad (Deventer en Nijmegen bijvoorbeeld wel), maar was zo onafhankelijk van Utrecht, dat ze zich wel vrij beschouwden. Waarschijnlijk is de rijksadelaar daarom in het wapen opgenomen. | De Duitse rijksadelaar werd eigenlijk alleen gevoerd door steden die direct onder rijksgezag vielen. Groningen was niet zo'n vrije rijksstad (Deventer en Nijmegen bijvoorbeeld wel), maar was zo onafhankelijk van Utrecht, dat ze zich wel vrij beschouwden. Waarschijnlijk is de rijksadelaar daarom in het wapen opgenomen. | ||
| Line 60: | Line 57: | ||
Behalve in het wapen van de stad komt het Groningse wapen ook voor in het provinciewapen, de wapens van [[Muntendam]], [[Termunten]] en [[Haren (Gr)|Haren]] (dorpen waar de stad de heerlijke rechten bezat), maar ook op diverse andere plaatsen, waar de stad enige macht of invloed had. | Behalve in het wapen van de stad komt het Groningse wapen ook voor in het provinciewapen, de wapens van [[Muntendam]], [[Termunten]] en [[Haren (Gr)|Haren]] (dorpen waar de stad de heerlijke rechten bezat), maar ook op diverse andere plaatsen, waar de stad enige macht of invloed had. | ||
===Afbeeldingen=== | |||
| | <gallery widths=250px heights=200px perrow=0> | ||
| | File:Groningenjr.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in de Armorial Jörg Rügen (1495)<br>("Gruning in Frieslanndt") | ||
| | File:Groningen1514.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in een manuscript uit 1514 | ||
File:Groningen1558.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in een mid-16e eeuws manuscript<br>('Frisia orientale') | |||
File:Groningend.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in een 16e eeuws manuscript | |||
| | File:Groningen16.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in een [[:Category:Windhag city arms|16e eeuws manuscript]] | ||
| | File:Groningen17.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in een 17e eeuws [https://bm-lille.fr/patrimoine/digital-viewer/c-16435 manuscript]<br>was bedoeld als wapen voor de provincie, maar vertoont het stadswapen | ||
File:Groningen1650.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in 1650 | |||
File:Groningen.hes.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in het [[Wapen- en Vlaggenboek Hesman|Wapen- en Vlaggenboek van Gerrit Hesman]] uit 1708 | |||
File:Groningenp.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Poststempel 1978 | |||
File:groningen.ok.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in de [[Oldenkott]] albums +/- 1910 | |||
File:groningenleges.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|legeszegel 1926 | |||
File:groningen.hag.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in de [[Koffie Hag albums]] +/- 1930 | |||
File:groningen.tile.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen op een [[:Category:Heraldic_tiles|heraldische tegel]] | |||
File:groningen1.tile.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen op een [[:Category:Heraldic_tiles|heraldische tegel]] | |||
File:1889.wi2.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen op een [[Willem II]] bandje | |||
File:pol-groningen.JPG|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen gebruikt als helmteken van de politie. | |||
File:Groningen6.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in het dorp Ter Apel ([http://www.gevelstenen.net/kerninventarisatie/images/Ter%20Apel/Westerstr09.jpg bron]) | |||
File:Groningen7.jpg|alt=Wapen van Groningen/Arms (crest) of Groningen|Het wapen in het dorp Ter Apel ([http://www.gevelstenen.net/kerninventarisatie/images/Ter%20Apel/MunnekemoerOost04.jpg bron]) | |||
</gallery> | |||
[[ | [[Civic Heraldry Literature - Netherlands (Heraldische literatuur - Nederland)|'''Literatuur''']]: Schuitema Meijer en Van der Veen, 1965 | ||
{{nl}} | |||
{{media}} | |||
[[Category: | [[Category:Nederlandse gemeentewapens G]] | ||
[[Category:Groningen]] | [[Category:Groningen]] | ||
[[Category:Granted 1819]] | [[Category:Granted 1819]] | ||