Jutphaas

Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens

JUTPHAAS

Provincie  : Utrecht
Opheffing  : 1971 Nieuwegein
Toevoegingen : 1954 Oudenrijn (ged)

I : 30 november 1869
"Gevierendeeld; kwartieren I en IV van goud beladen met een St.Andrieskruis van keel; kwartieren II en III van lazuur beladen met een schild van goud met 3 dwarsbalken van keel."

Oorsprong/verklaring :
Het wapen is een samenvoeging van de wapens van de heerlijkheden Jutphaas Nedereind (II en III) en Jutphaas Overeind (I en IV). Deze wapens zijn weer gelijk aan de kasteelwapens van Jutfaes (later Rijnestein) en Wijnestein.

Beide heerlijkheidswapens zijn door de Hoge Raad van Adel bevestigd op 8 december 1819.

Juphaas-Nedereind

Juphaas-Overeind

De gemeente had in 1869 tevens gevraagd om de toekenning van een kroon op het wapen. De Hoge Raad van Adel ging daarmee niet akkoord, aangezien Jutphaas geen stad was, noch vertegenwoordigd was in de Provinciale Staten van voor 1815.

Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910

Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930

In het manuscript van heraut Gelre worden voor Heer Jan van Rijnestein en Jan van Jutphaas (beide rond 1380) wapens genoemd. Het eerste wapen is in zilver twee gekanteelde dwarsbalken van keel, met een uitgeschulpte schildzoom van een niet aangegeven kleur (zie Renswoude). Voor Jan van Jutphaas werd een wapen van goud, waarop een schild van keel, vergezeld van 8 lelies van azuur, geplaatst 3,2,2 en 1 (vergelijk Maarssen). Dit wapen komt in het gemeentewapen niet terug.

Wat wel in het gemeentewapen voorkomt is het wapen van Jan van Rijn, eveneens genoemd bij Gelre. Dit wapen is identiek aan het wapen van Jutphaas Nedereind. Het verband tussen hem of zijn nakomelingen en kasteel Rijnestein of Wijnestein is me niet bekend.

Literatuur : Sierksma, 1962; archief Hoge Raad van Adel; Informatie gemeentearchief Nieuwegein; Gelre, 1414