Valkenswaard
VALKENSWAARD
Provincie : Noord-Brabant
Opheffing : -
Toevoegingen : 1934 Borkel en Schaft, Dommelen
I : 28 september 1819
"In azuur het beeld van de H.Nicolaas, vergezeld van een kuip met 3 kinderen, alles van goud."
NB : In het register is geen tekst vermeld, alleen een tekening
II : 8 juli 1942
"In goud een slechtvalk in natuurlijke kleur, gekapt en geschoend van keel, zittende op een vuist, gehandschoend van hetzelfde, en vergezeld in den rechterbovenhoek van een posthoorn van hetzelfde, beslagen van zilver, in den linkerbovenhoek van een merlet van keel en in den schildvoet van een lelie van hetzelfde met afgesneden voet. Het schild gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 paarlen."
III : 10 februari 1954
"In azuur het beeld van de H.Nicolaas, houdende in de rechterhand een kromstaf, terwijl hij de linkerhand beschermend uitstrekt boven 3 kinderfiguren, staande op de rand van een kuip, het geheel geplaatst op een grond, alles van goud."
Oorsprong/verklaring
Valkenswaard behoorde historisch tot de schepenbank van Waalre en had dus geen eigen zegels of wapen.
In 1815 vroeg de burgemeester een wapen aan bij de Hoge Raad van Adel. Zijn eerste voorstel was een wapen met de locale parochieheilige, de H. Nicolaas. Dit was gebaseerd op het oude zegel van de schepenbank, zoals hij aangaf. Waarschijnlijk ging het hierbij om het zegel van de schepenbank Waalre met de H. Willibrordus, die hij als Nicolaas identificeerde. Als tweede optie gaf hij aan een wapen met een gekroonde valk, een sprekend wapen dus. Het eerste wapen is uiteindelijk verleend in Rijkskleuren, omdat de burgemeester geen kleuren had aangegeven.
In 1932 stelde de rijksarchivaris J. Smit al voor om het wapen te wijzigen na de voorgenomen herindeling. Zijn voorstel was om de kleuren aan te passen en een valk toe te voegen aan het wapen, ter onderscheiding van andere wapens met St. Nicolaas. In 1939 en 1940 vroeg het gemeentebestuur om verlening van het oude wapen, wat officieel na 1934 niet meer geldig was.
De Hoge Raad van Adel reageerde met de mededeling dat het oude wapen niet meer passend was voor de inmiddels grotere gemeente. In 1942 kwam de raad met een voorstel zoals ook later verleend; een gehelmde valk als sprekend element en elementen uit de wapens van de families Van Horne (hoorn), Van Cuijk (merlet) en Van Rotselaar (lelie), families die een belangrijke rol hebben gespeeld in de locale geschiedenis. Zie ook het tweede wapen van Waalre.
Al op 18 oktober 1945 verzocht de gemeente om het oude wapen in ere te herstellen, vooral ingegeven door religieuze sentimenten. Ook speelde de valkenjacht geen enkele rol meer in de gemeente. De Hoge Raad van Adel ging hier verder niet op in.
In 1952 richte de gemeente, vooral door druk van het locale parochiebestuur, opnieuw een verzoek aan de Hoge Raad van Adel om het oude wapen te herstellen. De Raad wees het opnieuw af, maar de minister van Binnenlandse Zaken week van het advies af en uiteindelijk werd het wapen opnieuw verleend. De tekst spreekt echter van een bevestiging van het oude wapen, hetgeen niet juist is, aangezien de gemeente niet meer dezelfde was als in 1819.
 Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910 |
 Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930 |
 Het wapen op een Willem II bandje |
 Het wapen in het dorp (bron) |
 Het wapen op een envelop 1984 |
 Het wapen op een envelop 1990 |
In 1996 stelde de Noord-Brabantse commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde voor het wapen te wijzigen en de heilige te verwijderen. Het voorstel was een wapen met een opvliegende valk van een berg (een waard) en in het schildhoofd drie ballen als symbool van St. Nicolaas.
 Het voorstel van 1996. |
Dit ontwerp is verder door de gemeente niet opgevolgd en ook door de nieuwe gemeente niet als dorpswapen ingevoerd.
Literatuur: Schampers et al, 1996.
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse overheidswapens  |
Onderdeel van:  |
|
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
Contact and Support
Partners:
Your logo here ?
Contact us
© since 1995, Heraldry of the World, Ralf Hartemink 
Index of the site