Luyksgestel
 |
Heraldry of the World Civic heraldry of the Netherlands - Nederlandse gemeentewapens |
|
LUYKSGESTEL
Provincie : Noord Brabant
Opheffing : 1997 Bergeijk
Toevoegingen : -
I : 3 juli 1920
"In zilver 3 boomen van sinopel op een geestgrond van natuurlijke kleur. Het schild gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 parelpunten."
Oorsprong/verklaring :
Het dorp Gestel had al in 1487 een eigen gericht en een schepenbank is bekend sinde 1495. In het midden van de 16e eeuw werd de naam Luiks-Gestel aangezien het gelegen was in het Luikse graafschap Loon. Het oudste zegel van Luyksgestel is bekend uit het begin van de 18e eeuw (maar dateert waarschijnlijk uit de 17e eeuw) en vertoont het wapen van Loon, een schild gedwarsbalkt van zeven stukken.
Aangezien de gemeente in 1813 bij de provincie Antwerpen was gevoegd, kon het oude zegel niet meer gebruikt worden, het graafschap Loon bestond niet meer.
De gemeenteraad stelde in vergadering van 12 juni 1816 voor een wapen aan te vragen met een haa, het teken van waakzaamheid, met voor zich een gedeeld schild, waarbij in het bovenste deel twee kleine vliegen, en het tweede deel 'van hoog naar laag gevuld' (het is niet bekend wat ze daarmee bedoelden). Dit wapen is naar de Hoge Raad van Adel gestuurd door de goeveneur van de provincie Antwerpen. Met het voorstel van het wapen is blijkbaar nooit iets gedaan.
In 1818 kwan de gemeente bij Noord-Brabant. In 1818 of kort daarop heeft de gemeente een zegel laten maken met daarop een ruiter met heod en wapperende mantel op een springend paard. Dit was waarschijnlijk een voorstelling gebaseerd op de normale weergave van Sint Maarten als ridder, die zijn mantel doorsnijdt voor een bedelaar.
Dit zegel was gebaseerd op een ouder zegel uit het einde van de 18e eeuw. Later werd een nieuw stempel, met een betere afbeelding van Sint Maarten gebruikt, wat in 1920 nog in gebruik was. Ook op het briefpapier gebruikte de gemeente de voorstelling van Sint Maarten.
In 1919 verzocht de gemeente een wapen met Sint Maarten, de parochieheilige van de gemeente, maar ook de beschermheilige van de burgemeester in die tijd. De Hoge Raad van Adel wilde geen nieuwe wapens met heiligen toestaan en kwam met een nieuw voorstel gebaseerd op de naam, Gestel als bos op zandgrond. Dit werd gesymboliseerd door de drie bomen. De gemeente is daarmee uiteindelijk accoord gegaan en in 1920 werd het wapen verleend.
 Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930 |
In 1996 stelde de Noord-Brabantse commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde voor het wapen te wijzigen in een combinatie van het wapen van Loon en een boom uit het oude wapen. Het voorstel zou dan identiek zijn aan het wapen van het Belgische Bilzen, ook gelegen in het graafschap Loon :
 Het wapen van Bilzen. |
Dit ontwerp is verder door de gemeente niet opgevolgd en ook door de nieuwe gemeente niet als dorpswapen ingevoerd.
Literatuur : Schampers et al, 1996.