Amsterdam: Difference between revisions

Het wapen komt al als zodanig voor sinds begin 14e eeuw. Het wapen is misschien afgeleid van het wapen van Jan van Persijn, heer van Waterland en Aemstelle (vergelijk [[Amstelveen]], [[Ouder Amstel]] en [[Waverveen]]) van 1280-1282, dus maar vrij kort en +/- 50 jaar voor de oudst bekende wapens van het gebied. Ook wordt wel gedacht dat de paal de rivier de Amstel voorstelt, waarbij de kruisjes uit het wapen van Persijn zijn aangebracht ter onderscheiding van andere paalwapens, zoals [[Delft]] en [[Gouda]].

De oudste afbeelding van het wapen dateert uit 1350; het komt voor op een stempeltang van het lakengilde. De tang werd in 2008 gevonden. Het gebruik van het wapen is dus ouder dan het gebruik op de zegels doet veronderstellen (zie onder).

Op de oudste zegels van Amsterdam, uit de 14e eeuw, komt alleen een kogge voor, zeilend op een zee. Op het oudste zegel staat een banier met een leeuw, het wapen van de graven van Holland.

Op de hierop volgende zegels is het wapen vervangen door een wapen met vier leeuwen, het toenmalige wapen van de graven uit het huis Holland-Henegouwen (vgl [[Ilpendam]]). Ook komt op het 4e zegel een banier voor met daarop drie kruisjes.  

Op het daarop volgende zegel staan twee banieren op de kogge, met de drie kruisjes, maar ook twee wapens. Het ene wapen is weer het gevierendeelde wapen van Holland-Henegouwen, het tweede het stadswapen met de kruisjes. Het is dus te verwachten dat het wapen al in eind van de 14e eeuw door de stad werd gevoerd.

De hierop volgende zegels vertonen weer alleen het wapen van Holland-Henegouwen en de banier van de stad, niet meer met het wapen. Deze voorstelling is ook te zien op het Rokin in Amsterdam, zie onderstaande foto.

    

De Rudolphinistische keizerskroon werd pas een eeuw later ontworpen. Er zijn geen documenten bekend, waarin Rudolph de stad het recht verleend om met zijn kroon te pronken. Wel is de macht van Amsterdam het grootst tijdens de regering van deze keizer. In de stad herinnert alleen de kroon op de Westerkerk aan Rudolph. Het was niet gebruikelijk dat steden hun kroon vervingen bij iedere nieuwe keizer. Waarom in 1898 dan ook gekozen is voor de Rudolphinistische keizerskroon is niet geheel duidelijk. De Maximiliaanse keizerskroon zou een beter keuze geweest zijn.

De spreuk werd na de tweede wereldoorlog door Koningin Wilhelmina verleend.

===Afbeeldingen===

File:amsterdam2.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Afbeelding van het wapen uit de 17e eeuw

File:Amsterdam.hes.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Het wapen in het [[Wapen- en Vlaggenboek Hesman|Wapen- en Vlaggenboek van Gerrit Hesman]] uit 1708

File:amsterdamd1.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Wapendiploma 1816

File:amsterdamd2.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Wapendiploma 1898

File:amsterdam1924.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Huisstijl 1924  

File:amsterdam.hag.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Het wapen in de [[Koffie Hag albums]] +/- 1930  

File:amsterdam1930a.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Afbeelding van het wapen (+/- 1930)

File:amsterdam1930b.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Afbeelding van het wapen (+/- 1930)  

File:amsterdame2.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Huisstijl  gebaseerd op het wapen

File:amsterdamc750.jpg|alt=Wapen van Amsterdam - Coat of arms of Amsterdam|Amsterdam 750 jaar (1975) : munt

</gallery>

<gallery widths=250px heights=200px perrow=0>

</gallery>

[[Civic Heraldry Literature - Netherlands (Heraldische literatuur - Nederland)|'''Literatuur''']]:  Van den Bergh, 1878; Klönne, 1899; Sierksma, 1962; Campardon, 1889; Agterberg, 1980; Ewe, 197; Schuitemaker, 1929; Doornick, 1665