Heusden (Noord-Brabant): Difference between revisions
Knorrepoes (talk | contribs) |
Knorrepoes (talk | contribs) No edit summary |
||
| (15 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{ | {| class="wikitable" | ||
|- style="vertical-align:top;" | |||
''' | |[[File:heusden.gif|center|alt=Wapen van {{PAGENAME}}/Arms (crest) of {{PAGENAME}}]]<center>Het wapen van 1817</center>[[File:heusden.jpg|350 px|center|alt=Wapen van {{PAGENAME}}/Arms (crest) of {{PAGENAME}}]]<center>Het wapen van 2000</center> | ||
| | |||
<center>''' {{uc:Heusden}} '''</center><br> | |||
'''Country''' : Netherlands [[File:Netherlands.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
'''Province''' : [[Noord-Brabant]][[File:noordbrabant.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
'''Additions''':<br> | |||
* 1935 [[Hedikhuizen]] (ged) | |||
* 1935 [[Herpt en Berne]] | |||
* 1935 [[Oudheusden]] (ged) | |||
* 1973 [[Eethen]] (ged) | |||
* 1997 [[Drunen]] | |||
** 1935 Oudheusden (ged) | |||
* 1997 [[Vlijmen]] | |||
** 1821 Vlijmen en Engelen (ged) | |||
** 1935 Hedikhuizen (ged) | |||
** 1935 [[Nieuwkuyk]] | |||
{{#display_map:51.7333,5.1397|width=250|height=250|zoom=7}} | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|+Official blazon | |||
|- | |||
|'''Dutch''' | |||
| | |||
* (1817) In goud een rood rad. Het schild gedekt met een gouden kroon van 5 bladeren. | |||
* (2000) In goud een rad van keel. Het schild gedekt met een goudenkroon van 5 bladeren en ter weerszijden gehouden door een leeuw van goud, getongd en genageld van keel. | |||
|- | |||
|'''English''' | |||
| blazon wanted | |||
|} | |||
===Oorsprong/verklaring=== | ===Oorsprong/verklaring=== | ||
Het wapen is officieel verleend op 16 juli 1817 en met schildhouders op 20 juni 2000. | |||
Heusden vormde als voornaamste stad in dat gebied een voorpost van de Graven van Holland in Brabants gebied. De stad kreeg waarschijnlijk tussen 1290 en 1295 stadsrechten. Het wapen met het wiel werd sinds 1260 gevoerd door de Heren van Heusden en Altena, eerst met 7 later met 6 spaken. De familie van Heusden stierf in 1330 uit en de stad nam het wapen over. Van de stad zijn een tweetal zegels bekend, uit 1419 en 1583, beide met het wapen met het wiel. Het tweede zegel had als contrazegel het wapen gedekt door een helm, met als helmteken het rad tussen 2 getakte horens Het wapen op zich is niet veranderd, wel werd het in de 17e eeuw gevoerd met helm en dekkleden, met als helmteken 2 vogels en het wiel. | Heusden vormde als voornaamste stad in dat gebied een voorpost van de Graven van Holland in Brabants gebied. De stad kreeg waarschijnlijk tussen 1290 en 1295 stadsrechten. Het wapen met het wiel werd sinds 1260 gevoerd door de Heren van Heusden en Altena, eerst met 7 later met 6 spaken. De familie van Heusden stierf in 1330 uit en de stad nam het wapen over. Van de stad zijn een tweetal zegels bekend, uit 1419 en 1583, beide met het wapen met het wiel. Het tweede zegel had als contrazegel het wapen gedekt door een helm, met als helmteken het rad tussen 2 getakte horens Het wapen op zich is niet veranderd, wel werd het in de 17e eeuw gevoerd met helm en dekkleden, met als helmteken 2 vogels en het wiel. | ||
In de 18e eeuw wordt het wapen gedekt door een kroon van vijf bladeren, en later, in diverse boeken, vastgehouden door twee leeuwen. De leeuwen zijn waarschijnlijk Hollandse leeuwen. Ook werd het rad in die tijd met zeven spaken afgebeeld ipv met zes. In 1815 werd het wapen aangevraagd, alleen gedekt met een kroon. In 2000 werden de schildhouders alsnog verleend. | In de 18e eeuw wordt het wapen gedekt door een kroon van vijf bladeren, en later, in diverse boeken, vastgehouden door twee leeuwen. De leeuwen zijn waarschijnlijk Hollandse leeuwen. Ook werd het rad in die tijd met zeven spaken afgebeeld ipv met zes. In 1815 werd het wapen aangevraagd, alleen gedekt met een kroon. In 2000 werden de schildhouders alsnog verleend. | ||
| Line 36: | Line 48: | ||
In 1993 stelde de Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde voor het wapen te wijzigen, en twee schildhoudende leeuwen toe te voegen. De gemeente heeft echter geen pogingen gedaan het wapen te wijzigen. | In 1993 stelde de Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde voor het wapen te wijzigen, en twee schildhoudende leeuwen toe te voegen. De gemeente heeft echter geen pogingen gedaan het wapen te wijzigen. | ||
===Afbeeldingen=== | |||
| | <gallery widths=250px heights=200px perrow=0> | ||
File:heusdenz1.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Zegel uit 1419 | |||
File:Heusdenvr.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in een 16e eeuws manuscript | |||
File:heusdenz12.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Zegelafdruk (17e eeuw) | |||
File:Heusden17.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in een 17e eeuws [https://bm-lille.fr/patrimoine/digital-viewer/c-16435 manuscript] | |||
File:Heusden1650.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in 1650 | |||
| | File:heusden.ok.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in de [[Oldenkott]] albums +/- 1910 | ||
File:heusden.hag.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in de [[Koffie Hag albums]] +/- 1930 | |||
File:heusden3.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen op een grenspaal bij het dorp (foto Rien de Schipper) | |||
File:heusden2.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen op de Vismarkt ([http://www.pbase.com/mjk43/gevelstenen bron]) | |||
File:Heusden.gg2.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen op een [[Guido-Gazelle Brabant|sigarenbandje]] | |||
File:heusden4.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017) | |||
File:heusden5.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017) | |||
File:heusden6.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017) | |||
| | File:heusden7.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017) | ||
File:heusden8.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017) | |||
File:Heusden (Noord-Brabant)p.jpg|alt=Wapen van Heusden/Arms (crest) of Heusden|Poststempel 1973 | |||
</gallery> | |||
[[Civic Heraldry Literature - Netherlands (Heraldische literatuur - Nederland)|'''Literatuur''']]: Van den Bergh, 1878; Van Ham, 1984; Brekel, 1993b | |||
{{nl}} | |||
{{media}} | {{media}} | ||
[[Category:Nederlandse gemeentewapens H]] | [[Category:Nederlandse gemeentewapens H]] | ||
Latest revision as of 07:51, 17 December 2023
  |
Country : Netherlands  Province : Noord-Brabant  Additions:
|
| Dutch |
|
| English | blazon wanted |
Oorsprong/verklaring
Het wapen is officieel verleend op 16 juli 1817 en met schildhouders op 20 juni 2000.
Heusden vormde als voornaamste stad in dat gebied een voorpost van de Graven van Holland in Brabants gebied. De stad kreeg waarschijnlijk tussen 1290 en 1295 stadsrechten. Het wapen met het wiel werd sinds 1260 gevoerd door de Heren van Heusden en Altena, eerst met 7 later met 6 spaken. De familie van Heusden stierf in 1330 uit en de stad nam het wapen over. Van de stad zijn een tweetal zegels bekend, uit 1419 en 1583, beide met het wapen met het wiel. Het tweede zegel had als contrazegel het wapen gedekt door een helm, met als helmteken het rad tussen 2 getakte horens Het wapen op zich is niet veranderd, wel werd het in de 17e eeuw gevoerd met helm en dekkleden, met als helmteken 2 vogels en het wiel.
In de 18e eeuw wordt het wapen gedekt door een kroon van vijf bladeren, en later, in diverse boeken, vastgehouden door twee leeuwen. De leeuwen zijn waarschijnlijk Hollandse leeuwen. Ook werd het rad in die tijd met zeven spaken afgebeeld ipv met zes. In 1815 werd het wapen aangevraagd, alleen gedekt met een kroon. In 2000 werden de schildhouders alsnog verleend.
Over de herkomst van het wiel bestaat de volgende legende :
Boudewijn, tweede Heer van Heusden, in dienst van koning Edmond van Engeland, zou tussen 875 en 890 diens dochter Sophia geschaakt hebben. Een verzoening kon pas tot stand komen als Boudewijn zijn oude wapen met 8 scepters zou vervangen door dat met een rad. Waarom een rad vermeldt het verhaal niet. Een andere kromiek geeft als verklaring dat gezanten van Edmond Sophia in Heusden aantroffen, terwijl zij op een rood spinnewiel garen spon.
Het enige misschien juiste element in deze sages vormt de vermelding van het wapen met 8 scepters; de Heren van Heusden hadden het gebied in leen van de Graven van Kleef, die als wapen een karbonkel voerden.
De rest van de sage is niet geloofwaardig, aangezien wapens niet voor de eerste helft van de 12e eeuw in Nederland in gebruik waren.
Behalve Heusden zelf voerden ook een aantal andere gemeentes in dit gebied (Drongelen, Oudheusden), alsmede Maarn, het rad van Heusden. De Heerlijkheid Maarn behoorde nl tot een abdij te Bern bij Heusden. Ook het Zeeuwse Haamstede voerde het rad van Heusden. De eerste heer van Haamstede was namelijk een bastaardzoon van een dochter van Jan VII van Heusden.
In 1993 stelde de Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde voor het wapen te wijzigen, en twee schildhoudende leeuwen toe te voegen. De gemeente heeft echter geen pogingen gedaan het wapen te wijzigen.
Afbeeldingen
Zegel uit 1419
Het wapen in een 16e eeuws manuscript
Zegelafdruk (17e eeuw)
Het wapen in een 17e eeuws manuscript
Het wapen in 1650
Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910
Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930
Het wapen op een grenspaal bij het dorp (foto Rien de Schipper)
Het wapen op de Vismarkt (bron)
Het wapen op een sigarenbandje
Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017)
Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017)
Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017)
Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017)
Het wapen in de stad (Klaas Padberg Evenboer, 2017)
Poststempel 1973
p.jpg)
Literatuur: Van den Bergh, 1878; Van Ham, 1984; Brekel, 1993b
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse overheidswapens |
Onderdeel van:  |
|
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
Contact and Support
Partners:
Your logo here ?
Contact us
© since 1995, Heraldry of the World, Ralf Hartemink 
Index of the site