Veendam
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse heraldiek  |
Onderdeel van:  |
|
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
VEENDAM
Provincie : Groningen
Opheffing : -
Toevoegingen : 1969 Wildervank
I : 30 januari 1872
"Van lazuur beladen met een arm en hand van natuurlijke kleur, komende uit eenen wolk en houdende eene olijftak van sinopel, waaruit eene adder van natuurlijke kleur, gaande over den arm; boven den arm een lelie van goud."
Oorsprong/verklaring
Veendam en Wildervank werden in de 17e eeuw gesticht door Adriaan Geertszoon, een rijke burger uit de stad Groningen. In het midden van de jaren 40 van de 17e eeuw verkreeg hij een aantal veengebieden, die in een acte uit 1649 de Wildervanck heten. Hij noemde zich daarna Adriaan Geerts Wildervank. In het gebied ontstonden twee dorpen, Veendam en Wildervank, die in 1657 een gezamenlijk kerspelzegel kregen, met daarop een wolk, waaruit een arm tevoorschijn kwam, met in de hand enkele olijftakken en om de arm een adder. Boven de arm een lelie; het geheel dus gelijk aan het latere gemeentewapen.
 Het zegel van Veendam en Wildervank van 1658. |
Al in 1772 werd als verklaring voor het wapen de volgende legende genoemd:
Margaretha Hardenberg, vrouw van Geert Adriaansz Wildervank, viel tijdens een wandeling op de heide in slaap. Zij schrok wakker doordat een adder over haar arm kronkelde. Omdat zij elk ogenblik de dodelijke beet verwachtte, legde ze in doodsangst de belofte af om op die plaats een kerk te laten bouwen, indien ze gespaard bleef. Het reptiel gleed vervolgens van haar arm en verdween in de heide. Om deze kerk ontstond later Wildervank.
Rond 1678 werden de beide dorpen gesplitst; Veendam behield het oude zegel, Wildervank kreeg een ieuw zegel met daarop een kerk. De Veendammers hebben daarmee wel een bijnaam gekregen van de Wildervankers: woap'ndaivm oftewel "wapendieven".De gemeente bleef het zegelbeeld gebruiken tot in het midden van de 19e eeuw, op de latere zegels in een gekroond schild. In 1870 werd het als bijlage gevoegd bij de aanvraag van het gemeentewapen. De Hoge Raad van Adel kende de kroon niet toe en stelde (willekeurige) kleuren vast.
 Het wapen in de Oldenkott albums +/- 1910 |
 Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930 |
 Het wapen in de stad (uit gemeentegids) |
In 1969 werd Wildervank bij Veendam gevoegd en al snel werden er ontwerpen voor een nieuw gemeentewapen ingediend. Een van de eerste ontwerpen was van Dhr Winter van 9 oktober 1968.
Dit ontwerp vertoonde een ingebogen kepersnede, met boven in goud twee zwarte tandraderen en onder in blauw een gouden schoener. Achter het schild twee zwarte vervenersspaden en een uitzonderlijke kroon, in plaats van gouden bladeren een groene aardappelplant.
De gouden kleur symboliseerde de tarwe, de tandraderen de industrie. De schoener is de "Bernard van Saksen Weimar", het schip waarmee de Veendammer Hazewinkel een reis om de wereld maakte. De vervenersspaden duiden op de vervening en de aardappel op het belang van de aardappelteelt in de gemeente.
Zover bekend heeft de gemeente niets met dit ontwerp gedaan.
De gemeente vroeg wel de bekende heraldicus Bontekoe om een paar ontwerpen te maken voor een nieuw wapen. Deze kwam met beide onderstaande ontwerpen.
Het eerste wapen vertoont een veld van tegenhermelijn, symbool voor het hoogveen. Over het hoogveen een rode schuinbalk, de dam, waaraan Veendam zijn naam te danken heeft. En als hartschild een driemaster als symbool voor de scheepvaart in de gemeente.
Het tweede ontwerp vertoont aan de rechterkant zilveren en zwarte palen, die de kanalen met het afgegraven veen, en de dijken met daarop de turf symboliseren. De dwarsbalk en het schip zijn hetzelfde als in het eerste ontwerp, de slang herinnert aan het oude wapen.
 De twee ontwerpen van Bontekoe uit 1968. |
 |
Toen beide voorstellen in de gemeenteraad werden behandeld, was er weinig animo voor te vinden. De 'Wildervankers' wilden graag hun oude 17e eeuwse wapen terug, de 'Veendammers' wilden hun wapen houden. Aangezien het dus om hetzelfde wapen ging, is er nooit een verzoek voor het wijzigen van het wapen ingediend.
Contact and Support
Partners:
Your logo here ?
Contact us
© since 1995, Heraldry of the World, Ralf Hartemink 
Index of the site
Literatuur : Sierksma, 1962; De Boo, 2007.